زبان‌پریشی قشری: اختلالات و الگوی بازگشت/بهبود زبانی در بیماران دوزبانه ترکی-فارسی

هدف: امروزه،بررسی و شناسایی دو پدیده­ شگفت ­انگیز، یعنی مغز و زبان، یکی از پیچیده ­ترین مسایل علمی به شمار می ­رود. در مسیر شناسایی بیشتر و دقیق­تر پیوند مغز و زبان، عصب ­شناسان زبان انواع اختلالات زبانی ناشی از صدمات گوناگون مغزی، همانند زبان­پریشی (آفازی)، را بررسی می ­نمایند. در این مقاله، اختلالات زبانی، نوع زبان­پریشی و الگوی بازگشت زبانی دو بیمار زبان­ پریش دوزبانه ترکی آذربایجانی-فارسی با آسیب قشری مورد بررسی و مقایسه قرار گرفته است. روش بررسی: مطالعه حاضر یک تحقیق توصیفی از نوع بررسی موردی بود. جامعه­­ آماری این پژوهش را افراد زبان­پریش دوزبانه ترکی آذربایجانی-فارسی استان زنجان با آسیب قشری مغز تشکیل می ‌دادند. از بین20 بیمار زبان­پریش دوزبانه که حاضر به مشارکت در این مطالعه بودند، 2 بیمار دوزبانه با آسیب قشری مغز با توجه به شاخص­ های شناختی، زبانی و آسیب ­شناختی برای مطالعه انتخاب شدند. برای ارزیابی رفتار زبانی آزمودنی ­ها در هر دو زبان، از آزمون زبان‌‌پریشی دوزبانه (Bilingual Aphasia Test; BAT)استفاده شد‌‌. یافته ­ها: در تحلیل داده­ های حاصل از آزمون­ های زبان­ پریشی دوزبانه مشخص شد که زبان مادری (ترکی آذربایجانی) بیمار اول نسبت به زبان دوم او (زبان فارسی) کمتر آسیب دیده است. این بیمار در درک زبان فارسی نسبت به تولید آن مشکلات بیشتری دارد. تحلیل داده­ های حاصل از اجرای آزمون­ ها روی بیمار دوم نیز نشان داد که زبان مادری او (ترکی آذربایجانی) نسبت به زبان دوم او (زبان فارسی) آسیب کمتری دیده است. همچنین، وی در زبان ترکی آذربایجانی، همانند زبان فارسی در بخش درک این زبان نسبت به بخش تولید آن عملکرد ضعیف ­تری از خود نشان داد. این یافته­ ها نشان می ­دهند که نشانه ‌ها و نوع زبان­پریشی این بیماران در زبان اول (ترکی آذربایجانی) و زبان دوم (فارسی) یکسان بوده است. به­ طور کلی، تحلیل داده ­ها نشان داد که بیمار دوم در هر دو زبان نسبت به بیمار اول عملکرد زبانی بهتری داشته است.   نتیجه ­گیری: بر اساس یافته­ های این پژوهش، نوع زبان­ پریشی هر دو بیمار در زبان اول (ترکی آذربایجانی) و دوم (زبان فارسی) ورنیکه تشخیص داده شد. علاوه ­بر این، الگوی بازگشت زبانی هر دو بیمار با ویژگی ­های الگوی موازی مطابقت داشت. در نهایت، به نظر می­ رسد که بر اساس نوع زبان­پریشی و ناحیه­ آسیب­ دیده در مغز آزمودنی­ های این پژوهش، وجود آسیب در بخش قشری مغز؛ یعنی، لوب­ آهیانه ­ای-گیجگاهی چپ (بیمار اول) و لوب ­های پیشانی و آهیانه­ای چپ (بیمار دوم)، منجر به بروز علائم تقریباً یکسان و یک نوع زبان­پریشی (ورنیکه) در زبان اول و دوم، البته با درجات مختلف، شده است.